Lütfen, Kendim Yapabilene Kadar Beni Oturtmayın!

Bebek ne zaman oturtulmalıdır?

Dr Jane Williams

Bebekler hareket etmeyi çok sever. Bunu hareketsiz kaldıklarında nasıl sinirlendiklerini gözlemleyerek anlayabiliyoruz. Çoğu ebeveyn çocuklarının hareketli olmasına yardımcı olmak düşüncesiyle onları erken yaşlarda destekleyerek oturur pozisyona getirirler. Fakat tüm bu iyi niyetlerine rağmen bu durum bebeği hareketliliğe giden yolda yavaşlatabilir. Oturmak onların kaslarını kuvvetlendirmek ve böylece sürünerek ilerlemelerini sağlamak yerine, ters etki yaratır. Hareket için ihtiyaç duyulan kasların kuvvetlenmesini engeller. O halde ne zaman bebeklerimizin oturmasına izin vermeliyiz ve onları daha dikey bir pozisyona getirmeden hareket etmelerini nasıl teşvik edebiliriz?

Alice, beş aylık, karın üstü pozisyonda ve 3 yaşındaki kız kardeşinin harika renklerdeki ve muhteşem sesler çıkaran oyuncaklarıyla oynamasını yakından takip ediyor. “Ah şu oyuncakları bir elime geçirebilsem” diye düşünüyor. Fakat Alice henüz hareket edemiyor ve mızırdanmaya başlıyor. Annesi koşarak içeri giriyor, onu yastıklar ve havlularla destekleyerek dik pozisyonda durmasını sağlıyor, eline bir oyuncak veriyor ve mutlu olduğunu görüyor. Anne Alice’i oturtarak gerçekten ona iyilik mi yapıyor?

1Esasında Alice’in vücudu henüz gelişimsel olarak dik oturmaya hazır değil. Alice beyni ve vücudu hazır olduğunda kendini oturur hale getirecek. Yeteri kadar kas ve denge kontrolü geliştirdiğinde (Genellikle altı ila sekiz ay arasında olur. Tabi ki bazı bebekler daha erken bazılarıysa daha geç olabilir) annesinin yardımı olmadan kendisi dikey olarak oturur.

Dikey oturma pozisyonu bebeğin bacaklarındaki, kollarındaki, omuzlarındaki kas gücünden sonra ortaya çıkar ve yüz üstü sürünme iyice gelişmiştir. Beyin gelişimi dengenin, postürün, hareketin ve sabit denge halinin sağlıklı gelişimine yardımcı olabilecek noktadadır.

Bebek gelişiminin normal sıralaması şu sırayı takip eder: Yuvarlanma, ekseni etrafında dönme, geriye doğru itme, ileriye doğru sallanma, göbek üzerinde ileriye doğru hareket, yüz üstü sürünmenin sonucunda emekleme. Bebeğin kendini iterek oturur duruma gelmesi ve eller, dizlerle sürünme pozisyonu tam olarak aynı zamandadır. Böylece gelişimsel olarak, bebeklerin sürünüp/emekleyene kadar oturması gerekmez.

Erken oturmak becerilerin bu doğal ilerleyişine müdahale edebilir ve bu beceriler yaşamın ilerleyen aşamasındaki öğrenme ve gelişimde önemli rol üstlenirler. Örneğin erken oturmak bebeğin daha az karın üstü vakit geçirmesiyle sonuçlanır. Bunun anlamı daha az hareket, güçlendirici deneyimler ve Alice’in sürünme, emekle, güvenli oturuş, düşmeden ve kafasını vurmadan kuvvetli bir dikey postür edinmesine izin veren önemli reflekslerin gelişimi için daha az fırsat demektir.

2Alice doğrularak oturmadan evvel kafa kontrolünde ustalaşmalı ve harekete karşılık gelen kafa duruşunu otomatik olarak ayarlayabilmelidir. Bu dengenin sağlıklı gelişmesini, göz kaslarının kontrolünü ve görüş algısının gelişimini sağlar. Kafa kontrolü göbek üstü zamanda herhangi başka bir pozisyona göre çok daha çabuk kazanılır.

Bu dönemde yürüteçlerden tamamen kaçınılmalıdır. 6 aylıktan ufak yaşta oturmaya zorlanan bir bebeğin (bacakları kavrayan, popo kısmını sağlama alan “bumbo koltuklardaki gibi) serbestçe dolaşımı engellenir ve emekleme/sürünme için gerekli olan kas gelişim fırsatları reddedilmiş olur.

Bu yüzden bebeğinizi oturtmak için aceleye gerek yoktur. Doğa zamanlamayı kendi ayarlayacaktır. Şimdilik ufaklığa doğru ortamı sağlayarak hareket için beyin ve vücut geliştirmesine ve oturmasına yardımcı olun.

  • Bolca karın üstü zaman – kafa kontrolü geliştirmesine, görsel odaklanmaya ve takip etme becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Eğer bebeğiniz oturuyor ve sürünmüyor/emeklemiyorsa, onu daha fazla göbek üzerinde zaman geçirmesi için teşvik edin. Eğer bebeğiniz kendi kendine sizin yardımınız olmadan oturma becerisine sahipse bu aldatıcı olabilir çünkü sürekli bunu yaparlar! Strese girmeyin fakat fırsat olduğunda pek çok karın üstü oyunu oynayarak karın üstü zamanını teşvik edin.
  • Vestibüler uyarım – sallanma, yuvarlanma, dönme, dans etme, hareket etme denge organlarının olgunlaşmasına yardım eder ve iyi bir postür gelişimine yardımcı olur.
  • Masaj – vücuttaki kasları kan depolaması için uyarır, düzgün ve koordineli hareket için önemli olan kas tonlamasının gelişimine yardımcı olur.
  • Eğer bebeğiniz kendi başına dikey pozisyonda oturmadan evvel katı gıdayla besliyorsanız, pediatrisiler bebeğinizi kafasını düzgünce destekleyebileceği bir yerde oturtmanızı tavsiye ediyorlar. “Bebek hafif yatık pozisyonda olmalı ve arkasına yaslanırken kafasını yukarıda tutabilmeli. İyi kafa kontrolü boğulmayı engellemek için gereklidir.” Doğal olmadan destekli oturtulmuş bebeğinizin henüz yeterli kafa kontrolü yoksa kafası öne düşerek omurları kıvrılabilir. Bu hafif yatık pozisyondan daha tehlikelidir. Eğer bebeğinizde ağır derecede kolik (kalın bağırsak ağrısı) veya reflü varsa, ebeveynin kollarında; olası boğulma ihtimalinde ani müdahaleye uygun ve güvenli olacak şekilde daha dik olarak oturtabilirsiniz. Plastik bebek oturakları henüz kendi başına dik şekilde oturamayan ufak bebeklerde vücudun üst kısmını desteklemez, bu yüzden uygun değildirler.
  • Henüz oturamayan bebekleri oturur durumda tutan ve piyasada pazarlanan bebek oturaklarından kaçının.
  • Bolca sevgi ve kucaklama – sağlıklı beyin gelişimi için en besleyici ortamdır.

Dr Jane Williams KindyROO’da araştırma ve eğitim müdürüdür.

Web Tasarım Düzenleme