Görme ve Görüş

Birçoğumuz problemsiz bir görme ile doğarız ve çevremizde bulunan her şeyi sorunsuzca görebiliriz, ancak bu denklemin sadece yarısıdır. Bunun yanında sağlıklı gözlerimizle beynimizi birlikte çalıştıracak ve “Görüş”ü sağlayacak komplike becerileri öğrenmemiz ve geliştirmemiz gerekir. Bu ilk yıllarda edinilen beceriler ileriki yaşamda ve okul hayatında çok önemli yer tutacaktır.

Marianne Schriever “Çocuğunuzun görüşünün içyüzü” isimli makalesinde görme ve görüş arasındaki farklara ve beynin gözler ile birlikte nasıl çalıştığına değiniyor. Aynı zamanda yaş aralıklarındaki gelişimler hakkında bilgiler vererek ebeveynlerin çocuklarının gelişimlerinde nasıl pozitif yararlar sağlayabileceklerini anlatıyor.

Görme yeteneği ile görüş arasında ne fark vardır?
Ebeveynlerin bu iki kavram arasındaki farkı anlamaları önemlidir. Görme, farklı uzaklıklardaki objeleri sorunsuz bir şekilde görebilmektir, görüş ise bu gördüklerimizin göze eksiksiz ve sorunsuz gelip, optik sinirler aracılığı ile beyne iletilmesi ve beynin bu görüntüye daha önce edinilen tecrübe ve bilgilerle anlam vermesidir. Görüş bütün sistemlerin birlikte çalıştığı bir işlemdir. Görüş sisteminin iyi çalışması diğer sistemlerle uyumlu bir şekilde çalışmasına ve birçok becerinin gelişmiş olmasına bağlıdır.

Çocuklarda “Görüş” nasıl geliştirir?
Bebekler ilk haftalarını ve aylarında nasıl göreceklerini öğrenir ve odaklama, göz hareketleri, derinlik algılaması, el göz koordinasyonu ve alansal muhakeme becerilerini geliştirirler. İlerleyen yaşlarda dünyalarını anlamak için görsel algılama, görsel motor entegrasyonu gibi daha gelişmiş becerileri geliştirirler.
İdrak becerileri görsel gelişimin en üst basamağında olup, çift taraflılık, boyut ve şekil bağlılığı, karmaşık zeminde objeleri ayırt etme, ve eksik bilgilerin tamamlanması gibi becerileri içerir. Araştırmacılara göre bebekler %80 oranında gördüklerinden öğrenir. Çocuklar çevresindeki insanlardan “nasıl yapılacağını” izleyerek öğrenir. Çocukların gözlemleri becerileri için temel oluşturur.

Yeni doğandan 4 aylığa kadar
Yeni doğan bebeklerin görmesi için göz yapıları hazırdır, ancak daha nasıl kullanacaklarını bilmezler. Bebekler doğunca sadece 30 cm’de odaklanabildikleri için siyah-beyaz ve gri tonlarında görürler ve genelde gördükleri bulanıktır. Bebekler önce ebeveyninin yüzüne bakarak odaklanır ve daha sonra gözlerini kullanarak etraftaki objelere bakmaya başlar ve ilk etapta bebekler bakmak istedikleri yöne bütün kafasını çevirerek bakar.

4-6 Aylık
4 aylık olduklarında gözlerini hareket ettirirken kafa hareketi daha aza iner. Bebekler objeleri takip etmeye başladıklarında izleme ve odaklama becerisini geliştirirler. Bebeklerin nörokas kontrolleri tam olarak gelişmediği için gözlerini birlikte kullanamazlar, bu nedenle gözler çapraz hareket edebilir. Ancak 4-5 aylık olduklarında gözlerini birlikte koordineli kullanmaya başlarlar. 4 aylık olduklarında objelere uzanmaya başlarlar ve el göz koordinasyonu, tam renkli görme ve dünyalarını tanımaya başlarlar.

6-8 Aylık
Bebekler kendilerini kaldırabilmeye, yuvarlanmaya, oturmaya ve hareket etmeye başladığında göz ve vücut koordinasyonu gelişir. 4-6 aylık bir bebek biberonunu ağzına götürmeye ve objelere uzanarak eline almaya başlar, genelde gördükleri her şeye uzanırlar.
6 aylık bebeklerin beyinleri her iki gözden gelen görüntüyü tek bir görüntü haline getirir ve tam odaklanmayı, derinlik algısı ile birlikte sağlar. Bebek yakın ve uzak objelere daha net bakmaya başladıkça alansal ve boyutsal farkındalığı da gelişir.

8-12 Aylık
Neredeyse bütün bebekler emeklemeye başlamış ve göz-vücut koordinasyonunu geliştirmektedir. Mesafeleri öğrenmeye başlarlar ve gördükleri veya hareket eden objeyi hedef alabilirler. Vücutlarının boyutunu keşfettikçe, çevrelerinde bulunan objelerin boyutu, şekli ve pozisyonları hakkında bilgi edinmeye başlarlar. 8 aylık olduklarında göz hareket kontrolleri daha gelişmiştir. Araştırmacılar emeklemeden yürüyen çocukların gözlerini birlikte kullanma becerilerinin, emekleyenlere göre daha az geliştiğini gözlemlemiştir. Bunun nedeni olarak da; emekleyen çocukların yere odaklandıktan sonra kafasını kaldırıp uzaktaki bir objeye odaklanırken göz kaslarının sürekli egzersiz yapıyor olmasını gösterirler.
Bebekler artık mesafe tahmini yapabilirler. Görsel hafıza ve faklılıkları algılama gibi algısal becerileri çevreleri hakkında daha detaylı bilgi edinmelerini sağlar. Görüş ve ince motor becerilerinin koordinasyonu sayesinde daha küçük objelerle oynamaya başlarlar. Çocuk yürümeye başladığında gözlerini vücutlarına yön verme ve büyük kas gruplarını çalıştırmak için kullanmayı öğrenirler.

18 Aylık – okul öncesi
Çocukların el – göz – vücut koordinasyonlarını, odaklama ve derinlik algılama becerilerini sürekli geliştirmeleri çok önemlidir. Küçük tahtaları birbiri üzerine koyma, topu ileri geri atarak oynama, renkli kalemlerle boyama, resim yapma, kağıt kesme ve birbirine geçmeli oyuncaklarla oynama bu becerilerini geliştirir. Resimli kitaplara bakarak çocuğunuza hikaye kitabı okumak da önemlidir, bu sayede hikayeyi gözleri önüne getirerek görselleştirmeyi öğrenirler.

Gözler ve Beyin
Her göz farklı bir resim görür ve beyin bu resimleri birleştirmelidir. Önce gözler birlikte çalışmalı böylece aynı odaklama noktasına bakabilmelidir. Bunun tam gelişmesi ile net olarak görme sağlanır. 2. önemli nokta gözlerin net ve tam olarak odaklanmış olarak görüyor olmasıdır. Odaklama belirli bir mesafedeki objeden farklı bir mesafedeki objeye bakıldığında seri ve net olmalıdır. Bunlardan birinde yaşanan problem diğerini etkiler. Daha sonra sorunsuz takip edebilmelidir, yani hareket eden bir objeyi izlerken veya bir hat üzerindeki yazıları takip ederken beyin sıralı ve düzgün mesajları almalıdır. Bunlarla birlikte çocuk yön bilincini geliştirmelidir ve iyi bir görsel hafızaya sahip olmalıdır. Örneğin okuma; yer bulmanın, odaklanmanın, anlam aramanın ve sonuçta uygun tepkinin verildiği çok yararlı bir egzersizdir.

Marianne Schriever okul müdürlüğü ile birlikte KindyROO’da erken çocukluk dönemi motor ve nörolojik gelişim danışmanı olarak görev yapmaktadır.

Web Tasarım Düzenleme