“İçimden bir ses bunda bir gariplik olduğunu söylüyor.”

Bu cümleyi öyle ya da böyle büyük veya küçük, çocuklarımızın sağlığı, gelişimi veya davranışları hakkında söylemişizdir ve %99 gibi bir oranda da haklı çıkmışızdır. Ancak bu endişeleri, özellikle gelişimsel olanları duyurmak farklı bir problem olabilir.

Dr. Jane Williams erken teşhisin çocukların gelişiminde önemini, hangi nedenlerden dolayı ebeveynlerin bunları yeterli şekilde duyuramadıklarını ve bu konuda ne yapabileceklerini araştırıyor.

Ebeveynler, sizlerin fikirleri çok önemlidir

Eğitmenler, okula başlayan çocuklarımızın %30’u gibi büyük bir oranda yetersiz akademik beceriler, zayıf sosyal iletişim becerileri ve duygusal problemleri olduğunu belirtmektedir. Uzun vadede akademik ve sosyal başarı, erken yaşlarda problemlerin fark edilmesi ve müdahale edilmesi ile ve/veya o problemlerin hiç çıkmaması için gerekli eğitimin verilmesi ile sağlanabilir.

Profesyoneller okula başlamadan çocuklardaki bu problemleri nasıl göremiyor? James Cook Üniversitesi çocuk gelişimi bölümü şu nedenlerle açıklıyor:

Erken çocukluk dönemi sağlık alanındaki bilinçlenme sayesinde, hastalık temelli problemlere ek olarak uzun vadede gelişim ve engellenebilir sakatlıklar üzerine eğilinmeye başlandı. Gelişim ve öğrenme arasındaki doğrudan ilişki çok yakın zamanda “keşfedildi”, buna bağlı olarak hastalık temelli eğitim alan uzmanlardan bazıları okul öncesi gelişimde eksik kalmaya başladı.
Toplumumuzda “iyi ebeveyn” olma baskısı göz ardı edilemez bir gerçektir. Çocuklarının gelişiminde ters bir şeylerin gittiğinin farkına ilk ebeveynler vardığı halde, benim yüzümden oldu endişesi ve çevre bana yetersiz ebeveyn gözüyle bakar korkusu ile bu problemleri paylaşmaktan kaçınmaları buna neden olabilir.
Çocukların kusursuz olduğu kanısı yüzünden bir ebeveyn endişelerini seslendirdiğinde çevrenin probleme odaklanma yerine “yanlış yetiştirilme” diye tanı koyması yine nedenler arasındadır. Özellikle erkek çocuklarının davranış bozukluğu gösterdiklerinde bile “erkek çocuk böyledir” gibi yanlış yaklaşım buna bir örnektir.
Problemli çocuklar fiziksel olarak diğer çocuklardan bir farklılık göstermedikleri ve iyi göründüklerinden dolayı, problemsiz oldukları düşünülebilir ve çoğu zamanda “çocuktur geçer”, ”belirli bir yaşta hepsi birbirini yakalıyor zaten” gibi inançlarla problem görmezden gelinebilir.
Doktorun ne dediği ebeveynin kaygılarından daha üstün göründüğünden genellikle ebeveynler çocuklarının gelişimsel bir bozukluğuna inansalar bile doktorun söylediği kesindir diye düşünülüp sorgulamazlar.
Bazı doktorlar ebeveynleri kaygılandırmamak için gördükleri problemleri de söylemeyebilir, bu ebeveynin nereden yardım alması gerektiği konusunda da yetersiz kalmasına yol açar.

Ebeveynler ne yapabilir?

Çocuklarda oluşabilecek problemlerin ilk farkına varabilecek olan kişi ebeveynlerdir, bu nedenle ebeveynlerin çocuklarının gelişim süreçlerini iyi anlamaları ve takip etmeleri ileride doğabilecek problemlere önlem olur. Eğer bir şeylerin yolunda gitmediğini düşünüyorsanız uzmana mutlaka sorun ve yardım isteyin.

Erken çocukluk dönemi (0-5 yaş) eğitiminin çocukların geleceğinde gerek fiziksel gerekse duygusal olarak ne kadar önemli olduğunu kavramış ve buna göre hareket eden uzmanlarla iletişime geçin. Sorduğunuz sorulara aldığınız cevaplar tatmin edici değilse başka bir uzmana daha sorun. Ama unutmayın 10 dk lık rutin kontrol sırasında gittiğiniz uzmanın çocuk gelişimi konusunda ne kadar bilgili olduğunu anlamanız zor olabilir.

Ebeveyn olarak uzmanlarla konuşurken gözlemlerinizi detaylı bir şekilde anlatın, hiçbir şey çok ufak veya önemsiz değildir. Siz çocuğunuz hakkında bilgi verebilecek tek mercisiniz. Bu bilgiler uzmanlarla paylaşıldığında çocuğunuzda olabilecek problemlerin erken teşhisinde çok büyük rol oynar. Bazı merkezler size çocuğunuzda hangi alanlarda eksiklik görüyorsunuz sorularının olduğu bir liste de doldurtabilir.

Erken çocuk eğitiminin önemi konusunda aktif olarak kendinizi geliştirdiğiniz gibi çevrenizi bilinçlendirin.

Erken teşhis bir çocuğun hayata en iyi şekilde başlaması için gerekli zemini hazırlar ve gelecekte oluşabilecek problemlere karşı önlem alarak çocukların bütün geleceklerinde çok büyük bir fark yaratır.